Cyfansoddiad Ionic
| Enghraifft o'r canlynol | dosbarth strwythurol cyfansoddion cemegol  |
|---|---|
| Math | cyfansoddyn cemegol |
Mewn cemeg, mae cyfansoddiad ionic yn gyfansoddyn cemegol sy'n cynnwys ïonau a ddelir gyda'i gilydd gan rymoedd electrostatig a elwir yn "bondio ïonig".
_-_cropped.png)
Mae'n broses lle mae metel ag an-fetel yn adweithio gyda'i gilydd ac mae'r electronnau yn symyd o'r metel i'r an-fetel. Mae hyn yn creu ionau metel positif, ac ionau an-fetel negatif. Mae'r nifer o electronnau mae'r metel yn golli angen bod yn hafal i'r nifer o electronnau mae'r an-fetel yn ennill ac mae'n rhaid i'r taliadau (+ a -) o'r ionau positif a negetif canslo ei gilydd, fel bod y cyfansoddyn yn niwtral ar y cyfan, ond mae'n cynnwys ïonau â gwefr bositif o'r enw cationau ac ïonau â gwefr negatif a elwir yn "anionau". Gall y rhain fod yn ïonau syml fel y sodiwm (Na+) a chlorid (Cl−) mewn sodiwm clorid, neu'n fathau polyatomig fel ïonau yr amoniwm (NH+4) a charbonad (CO2−3) mewn amoniwm carbonad.
Mae cyfansoddion ïonig sy'n cynnwys ïonau hydrogen (H+) yn "asidau", ac mae'r rhai sy'n cynnwys ïonau sylfaenol hydrocsid (OH−) neu ocsid (O2−) yn cael eu galw'n "fas" (bases). Gelwir cyfansoddion ïonig heb yr ïonau hyn hefyd yn "halwynau"; ffurfir y rhain drwy adweithiau asid-bas. Gellir cynhyrchu cyfansoddion ïonig, hefyd, o'u ïonau cyfansoddol trwy anweddu eu toddydd (solvent), eu dyddodiad (precipitation), eu rhewi, adwaith cyflwr solet, neu adwaith a geir wrth drosglwyddo electronau metelau adweithiol gydag anfetelau adweithiol, fel nwyon halogen.